Άρθρο της Ειρήνης Ραϊδη, ψυχολόγου, ειδικευμένης στη συστημική θεραπεία
Πλέον δε μας κάνει εντύπωση τίποτε. Ακούμε με «ευκολία» ειδήσεις του τύπου «20 νεκροί μετανάστες, μεταξύ των οποίων και δυο παιδιά σε ναυάγιο στο Αιγαίο», «Στον εισαγγελέα οδηγήθηκε ο δράστης τάδε έπειτα από καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση πέντε ανηλίκων», «50,000 κρούσματα κορωνοϊού σήμερα και 102 θάνατοι. 620 συμπολίτες μας είναι διασωληνωμένοι», «Στο νοσοκομείο με βαρύτατα τραύματα οδηγήθηκε γυναίκα 34 ετών έπειτα από ξυλοδαρμό από τον πρώην σύντροφό της». Η μεγαλύτερη αντίδραση που μπορεί να προκληθεί από τον καθένα μας ( και το λέω χωρίς ίχνος κατηγόριας) είναι «πωπω κρίμα» ή «χαμός γίνεται!» και συνεχίζουμε να τρώμε το φαγητό μας, να χαζεύουμε στο κινητό μας μετά από 2-3 δευτερόλεπτα. Το κακό έχει γίνει συνήθεια. Δεν μας προκαλεί καμιά αντίδραση. Το αντιμετωπίζουμε σαν κάτι απόλυτα φυσιολογικό και αναμενόμενο. Μερικές φορές αναρωτιέμαι: τι θα πρέπει να συμβεί για να μας ταρακουνήσει σε προσωπικό ή συλλογικό επίπεδο??
Από την άλλη μεριά, έχω παρατηρήσει πόσο περίεργη, μη αναμενόμενη έως γραφική, μας φαίνεται μια συμπεριφορά, προσφορά, παροχή με θετικό πρόσημο και μας βάζει σε σκέψεις του τύπου «τώρα γιατί μου έκανε δώρο αυτός? Κάτι θα θέλει…» ή «από πού κι ως που με καλεί για φαγητό γιορτινή μέρα στο σπίτι του? τι να συμβαίνει?….». Κοινώς, η θετική συμπεριφορά κάποιου μας βάζει αυτόματα να σκεφτούμε καχύποπτα και επιφυλακτικά. Δεν είναι δυνατό να συμβαίνει κάτι καλό. Ένα τρανό παράδειγμα είναι το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού. Ενώ υπάρχει τεράστια ανησυχία με τον κορωνοϊο και αρχικά όλων η ευχή ήταν γρήγορα να ευωδοθούν οι προσπάθειες των επιστημόνων και να βρεθεί το εμβόλιο, όταν τελικά βρέθηκε και ενώ είχαν εμβολιαστεί χιλιάδες συνάνθρωποι, υπήρχε και υπάρχει ακόμη αμφιβολία για τον αν αυτό είναι σωστό και τι μπορεί να κρύβεται πίσω από το μαζικό εμβολιασμό. Κατά τα άλλα θεωρείται τεράστιο επιστημονικό επίτευγμα -και σε πολύ σύντομο χρόνο- η ανακάλυψη του εμβολίου.
Έχουμε γίνει αναίσθητοι, αδιάφοροι, εγωιστές? Χάσαμε την ανθρωπιά μας? Ούτε αυτό συμβαίνει κατά την ταπεινή μου γνώμη. Γιατί αν συνέβαινε αυτό, τότε δεν θα είχαν βαρέσει ταβάνι οι καταθλίψεις, οι εξαρτήσεις, οι ψυχωσικές κρίσεις, οι φοβίες, οι αγχώδεις διαταραχές, οι αυτοκτονίες. Λόγω κορωνοϊού, οι αναλύσεις λυμάτων που γίνονται δείχνουν μεγάλη αύξηση της χρήσης αντικαταθλιπτικών, ηρεμιστικών, ψυχοτρόπων ουσιών και αλκοόλ.
Τα δεδομένα λοιπόν συνηγορούν πως δεν δεχόμαστε αμάσητα όλα τα κακά που συμβαίνουν. Μας επηρεάζουν βαθιά ψυχικά. Δεν αντιδρούμε, δε μιλάμε, αλλά το κακό συσσωρεύεται μέσα μας.
Φαινομενικά, επιφανειακά, αδιάφοροι ή αλώβητοι, αλλά μέσα μας??
Μέσα μας νοσούμε. Όσο αυτό το κακό που δεχόμαστε δεν εκφράζεται, δεν μετουσιώνεται σε κάτι, γιγαντώνεται και αποκτά βαθιές ρίζες.
Και πώς μπορεί να βγει από μέσα μας?
Διαφορετικά για τον καθένα μας. Δυστυχώς ή ευτυχώς δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Θα μπορούσε να γίνει με ειρηνικές διαδηλώσεις, συμμετοχή σε καμπάνιες κατά της βίας, εθελοντική βοήθεια στους πρόσφυγες, σε κακοποιημένες γυναίκες κτλ ή με καλλιτεχνική έκφραση πχ με τραγούδια, μουσική, ζωγραφική, γκράφιτι, συγγραφή, με αλλαγή στον τρόπο σκέψης, ζωής και προτεραιοτήτων του καθενός μας, με καλύτερα αντανακλαστικά δικά μας και της κοινωνίας σε οτιδήποτε νοσηρό, με συναισθηματική έκφραση, με συζήτηση και προβληματισμό. Κάτι. Σίγουρα όχι με σιωπή. Σίγουρα όχι με αδιαφορία.
Για το 2022 εύχομαι σε όλους μας περισσότερη ανθρωπιά και καλύτερη ψυχική και σωματική υγεία. ‘Οσο και να φαίνεται περίεργο αυτά τα πράγματα συνδέονται. Πρόσφατα πήρε το μάτι μου μια δημοσίευση ιστορίας πραγματικής. ‘Οταν οι Ναζί μάζευαν τους Εβραίους για να τους εξοντώσουν στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, έβαλαν σε ένα βαγόνι σανιδένιο, χωρίς κουβέρτες, τροφή και νερό, ανθρώπους όλων των ηλικιών. Κάποιοι ήταν μάλιστα και από την ίδια γειτονιά. Το βράδυ έκανε πολύ παγωνιά , χιόνι, κρύο. Ένας νεαρός κοιτούσε το γείτονά του, που ήταν ηλικιωμένος και τουρτούριζε και κατάλαβε πως αν δεν τον βοηθήσει με οποιονδήποτε τρόπο, δεν θα βγάλει τη νύχτα λόγω παγωνιάς. Άρχισε λοιπόν να τον τρίβει με τα χέρια του για να τον ζεστάνει και να τον κρατήσει στη ζωή. ‘Οταν ξημέρωσε, συνειδητοποίησε πως μέσα στο βαγόνι, είχαν απομείνει ζωντανοί μόνο αυτός και ο ηλικιωμένος γείτονάς του που όλη τη νύχτα πάλευε να τον σώσει. Μέσα από την προσπάθειά του να τον κρατήσει ζωντανό, σώθηκε και αυτός. Δεν ξέρω αν μετέφερα σωστά την ιστορία, αλλά το νόημά της είναι συγκλονιστικό.
Το νοιάξιμο μας κρατάει ζωντανούς και σε εγρήγορση. Το συναίσθημα, όσο δύσκολο κι αν είναι, είναι ένδειξη ζωντάνιας, είναι η ενέργεια μας και η ενέργεια δεν χάνεται. Μετουσιώνεται. Ας μην την «καπακώνουμε». Η ενέργεια ας βγει κι ας γίνει κάτι, γιατί αν την κρατήσουμε μέσα μας σε κάτι νοσηρό θα μετουσιωθεί.
