Άρθρο της Ειρήνης Ραϊδη, ψυχολόγου, ειδικευμένης στη συστημική ψυχοθεραπεία
Παρατηρώ εδώ και καιρό στους ανθρώπους γύρω μου, το φόβο του να νιώσουν, να βιώσουν συναισθήματα . Η διαδικασία και οι λεπτομέρειες των διαφόρων συναισθηματικών καταστάσεων, απορροφούν όλη την ενέργεια και το ενδιαφέρον των ανθρώπων και χάνουν την ουσία των πραγμάτων και το συναίσθημα. Φοβούνται τη δυστυχία και τη στενοχώρια που πιθανό να νιώσουν, αλλά ταυτόχρονα παραιτούνται και από την ευτυχία και την αγαλλίαση.
Τα συναισθήματα δεν χωρίζονται σε καλά και κακά, σε αποδεκτά και απαγορευμένα. Όλα αποτελούν μια μεγάλη ομάδα, μια ενότητα, ένα όλον. Απλά θα μπορούσαμε να πούμε πως το συναίσθημα έχει αρνητικές πτυχές (με το κριτήριο ότι δεν είναι ευχάριστες και ίσως μας ζορίζουν) και θετικές (με το κριτήριο ότι γενικά θεωρούνται ευχάριστες και επιθυμητές).
Στα συναισθήματα υπάρχει μεγάλη σοφία. Καταρχάς είναι απαραίτητα για την επιβίωσή μας και όχι μόνο.
Οι αρνητικές πτυχές των συναισθημάτων χρειάζονται για να προστατευτούμε οι ίδιοι ή να προστατέψουμε τους άλλους, για να αποκτήσουμε μεγαλύτερη αυτογνωσία, για να πάρουμε αποφάσεις, για να γίνουμε πιο έμπειροι και ώριμοι, για να εξελιχθούμε. Μερικά παραδείγματα:
Όταν το χέρι μας ακουμπήσει κατά λάθος ένα καυτό μάτι της κουζίνας, ο πόνος που θα νιώσουμε θα μας αναγκάσει να σηκώσουμε αμέσως το χέρι μας γλιτώνοντας με αυτό τον τρόπο τον εαυτό μας από ένα άσχημο έγκαυμα. Ο πόνος μας προστατεύει από χειρότερο κακό.
Όταν νιώθουμε φόβο μπροστά σε ένα σκοτεινό δρόμο, κινητοποιούμαστε, σκεπτόμαστε τι είναι το καλύτερο για μας ώστε να αυτοπροστατευτούμε και ανάλογα επιλέγουμε.
Όταν συναντούμε ένα άνθρωπο και μας γεννιούνται συναισθήματα απέχθειας, υπάρχει κάτι που δε μας αρέσει επάνω του, πάλι εκεί κινητοποιούμαστε και αποφασίζουμε να φύγουμε ή να κρατήσουμε τις αποστάσεις μας και ενστικτωδώς δεν τον επιλέγουμε είτε για παρέα είτε για συνεργασία, προστατεύοντας με αυτό τον τρόπο, ξανά, τον εαυτό μας.
Όταν πάλι, χάσουμε ένα άνθρωπο από τη ζωή μας π.χ.λόγω χωρισμού, διαζυγίου και νιώσουμε μόνοι, άδειοι, απογοητευμένοι, τότε μπαίνουμε σε μια διαδικασία πένθους, η οποία θα μας οδηγήσει σε ένα απολογισμό του τι έγινε, αξιολόγηση εκ νέου του εαυτού μας και των προτεραιοτήτων μας, αποδοχή της κατάστασης και όλη αυτή η διαδικασία θα μας κάνει πιο έμπειρους και σοφούς για να προχωρήσουμε τη ζωή μας.
Φυσικά, το να βιώσει κανείς συναισθήματα με αρνητική χροιά, δεν είναι ό,τι καλύτερο, δεν πετάει κανένας τη σκούφια του για να στενοχωρηθεί, να απογοητευτεί, να φοβηθεί! Εννοείται.
Η ζωή όμως δεν είναι μια ευθεία γραμμή και αυτή είναι η μαγεία της. Στη φύση υπάρχει το καλοκαίρι, υπάρχει κι ο χειμώνας, υπάρχει η γέννηση, υπάρχει και ο θάνατος, υπάρχει η δημιουργία, υπάρχει και η καταστροφή. Έτσι είναι και αυτό δεν αλλάζει. Όσο και να αποφύγουμε, η αλήθεια είναι αυτή. Και εδώ έρχεται η ύπαρξη των συναισθημάτων με θετική χροιά, που έρχεται να συμπληρώσει και να αναδείξει την ομορφιά αυτού του πολύπλοκου παζλ της ζωής.
Όταν κανείς χαίρεται πραγματικά με πράγματα που καταφέρνει, αγαπάει και αγαπιέται, ονειρεύεται και νιώθει γεμάτος όμορφα συναισθήματα, όταν ερωτεύεται και καρδιοχτυπά περιμένοντας να δει το ταίρι του, όταν νιώθει περηφάνια για τα παιδιά του, όταν νιώθει απόλαυση αγκαλιά με το ταίρι του, όταν θαυμάζει το μεγαλείο των χιονισμένων βουνών, όταν πλημμυρίζει με αγαλλίαση βουτώντας στα δροσερά νερά μιας όμορφης παραλίας, όλα αυτά τα συναισθήματα αναδεικνύουν το μεγαλείο της ζωής. Τόσα μα τόσα υπέροχα συναισθήματα υπάρχουν για να τα βιώσουμε( αν το επιτρέψουμε φυσικά στον εαυτό μας). Και τα συναισθήματα αυτά, φορτίζουν τις «εσωτερικές μας μπαταρίες», μας δίνουν την αντοχή, τη δύναμη, το κουράγιο και την ελπίδα να αντιμετωπίσουμε την όποια δυσκολία μας προκύψει.
Μη στερούμε τον εαυτό μας από τα καλά, από φόβο για τα δεινά. Είμαστε ικανοί να βιώσουμε και τα δύο και να ωφεληθούμε εξίσου.
Ο φόβος για τα συναισθήματα δεν είναι παρά φόβος για τη ζωή.
Ας το σκεφτούμε, κι ας διαλέξουμε να ζούμε.
Ο φόβος προκαλεί πολύ περισσότερο πόνο στον δειλό απ’ ό,τι ο θάνατος στον θαρραλέο.
Philip Sidney
